بررسی پیاز رطوبتی خاک در آبیاری قطره ای زیرسطحی با پوشش ژئوتکستایل

یکی از مشکلات عمده کاربرد آبیاری قطره ای زیرسطحی گرفتگی قطره چکان هاست که در نتیجه مکش منفی ایجاد شده بدلیل خاموش بودن سیستم و سپس برگشت آب و ذرات خاک به داخل قطره-چکان می باشد. استفاده از پوشش به دور قطره چکان ها می تواند باعث کاهش مشکل فوق گردد. این تحقیق در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زنجان به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل سه عمق کار گذاری قطره چکان (صفر،20،40 سانتی متری از سطح خاک) و فاکتور دوم 9 نوع پوشش (شامل دو نوع ژئوتکستایل بافته، سه نوع پوشش plm، چهار نوع ژئوتکستایل نبافته و بدون پوشش به عنوان شاهد) بود. نتایج نشان می دهد که روند توزیع الگوی پیاز رطوبتی با کاربرد پوشش به دور قطره چکان وابسته به خصوصیات ژئوتکستایل (اندازه و میزان منافذ، آبگذری، جنس، ترکیبات، فرآیند تولید، چگالی، جرم واحد سطح و ضخامت)، خصوصیات فیزیکی خاک (هدایت هیدرولیکی و بافت خاک) می باشد. استفاده از پوشش در آبیاری قطره ای سطحی باعث کاهش مساحت و حداکثر عرض خیس شده گردید. عمق کارگذاری قطره چکان بر صفت های حداکثر صعود موئینگی، مساحت و حداکثر عرض خیس شده تأثیر گذار بود، به طوری که باعث کاهش صعود موئینگی و مساحت خیس شده و افزایش حداکثر عرض خیس شده گشت و استفاده از پوشش به دور قطره چکان نیز تا حدی از صعود موئینگی جلوگیری کرد. با افزایش عمق نصب قطره-چکان، تلفات نفوذ عمقی افزایش یافت. اثر نوع پوشش و عمق نصب قطره چکان و همچنین اثر متقابل آن ها بر صفت های مساحت، حداکثر عرض خیس شده و حداکثر صعود موئینگی پس از گذشت زمان های صفر، 30، 60، 90، 120 و 150 دقیقه در سطح یک درصد معنی دار شد. پس از گذشت مدت زمان 150 دقیقه تیمار pp(a) دارای بیشترین مقدار مساحت و حداکثر عرض خیس شده (به ترتیب (cm2) 3/3203 و cm)) 33/72) و بیشترین مقدار حداکثر صعود موئینگی مربوط به تیمار بدون پوشش و پس از آن تیمار nw(d) (به ترتیب (cm) 69/11 و (cm) 65/11 در سطح a) بود. عمق صفر سانتیمتر (در سطح a) دارای بیشترین مساحت و حداکثر عرض خیس شده (به ترتیب ((cm2 70/3510 و cm)) 11/69) و پس از گذشت مدت زمان 150 دقیقه مقدار حداکثر صعود موئینگی (در سطح b) مربوط به عمق های 20 و 40 سانتی متر از سطح زمین به ترتیب cm)) 15/16 و cm)) 55/16 شد ، ولی در مدت زمان 120 دقیقه میزان صعود موئینگی در عمق 20 سانتی متر بیشتر از عمق 40 سانتی متر بود. به طور کلی الیاف plm (نوع a) به دلیل چگالی کم، تخلخل و ضریب آبگذری بیشتر نسبت به سایر ژئوتکستایل ها مناسب ترین گزینه برای کاربرد به عنوان پوشش بود.